Het effect van direct advies geven bij tieners

Als je tiener met een dilemma zit, bijvoorbeeld als ze een oppas afspraak heeft gemaakt en voor diezelfde avond wordt uitgenodigd voor een slaapfeest, ben je als ouder geneigd om meteen advies te geven.

‘Mmm, ik zou Roos nu meteen maar terugbellen om te zeggen dat je niet kan komen, hoe vervelend dat ook is. Dan heb je het maar achter de rug.’ of ‘Tsja, afspraak is afspraak. Je kunt het oppassen écht niet afzeggen voor zo’n slaapfeestje.’

Wat is het effect als je je kind direct advies geeft?

Veel ouders kunnen niet begrijpen waarom ze hun recht op het delen van ouderlijke wijsheid zouden moeten opgeven. Maar wat is eigenlijk het effect als je je kind direct advies geeft?
Als je je kind onmiddellijk advies geeft, voelen ze zich óf stom (‘Waarom heb ik dat zelf niet bedacht?’), verontwaardigd (‘Je hoeft mij niet te vertellen hoe ik het moet doen.’) of geïrriteerd (‘Denk je niet dat ik dat zelf al had bedacht?’). Je ondermijnt hiermee zijn autonomie. Als een tiener zelf bedenkt wat hij wil doen, groeit zijn zelfvertrouwen en zal hij bereid zijn verantwoordelijkheid te nemen voor zijn beslissingen.
Als je als ouder echter zijn probleem negeert voelen tieners zich gekwetst en in de steek gelaten. Maar tussen compleet negeren (‘Ja, wat moet je? Dat kun je toch zelf wel beslissen, je komt al zo lang bij de familie Van Dijk!’) en onmiddellijk met kant-en-klaar advies komen zit een groot verschil en kun je als ouder toch veel doen.
Als eerste kun je het gevoel benoemen (‘oh, dat klinkt alsof je erg twijfelt’). Vervolgens kun je je kind helpen door structuur aan te brengen in haar gevoelens (‘Aan de ene kant wil je de familie Van Dijk niet teleurstellen, aan de andere kant wil je graag naar het feestje van je vriendin’), door een vraag te formuleren (‘Dus de vraag lijkt: kun je naar het feestje zonder dat je de familie Van Dijk teleurstelt?’) of door haar te attenderen op iemand anders die het probleem al eens heeft opgelost (‘hmm hoe zou je nichtje Laura dit oplossen zij past al vaker op, wellicht kun je het haar vragen hoe zij dit zou doen?’).
Als ze wat tijd heeft gehad om duidelijker te krijgen wat zíj denkt en voelt, kan ze best in staat zijn om op een rustige manier naar jouw idee te luisteren, vooral als je dat idee naar voren brengt met respect voor haar autonomie. Nadat een kind haar probleem heeft onderzocht, kan het helpen om de gedachte of mening van haar ouders te horen met respect voor haar autonomie: ‘Kun je je voorstellen dat ik het belangrijk vind dat je de familie Van Dijk niet teleurstelt omdat je hen hebt beloofd dat je zou oppassen?’
Elk kind heeft het recht om te weten welke waarden en normen haar ouders hebben. Ook al volgt ze je advies niet op, je hebt haar in ieder geval iets gegeven om serieus over na te denken.