Mijn kind luistert niet!

• ‘Mijn driejarige zoon luistert echt nooit als ik hem iets vraag te doen…’ 

• ‘Als ik mijn dochter van vijf vraag om aan tafel te komen, negeert ze me gewoon. Zó irritant!’ 

• ‘Wat een strijd elke ochtend, alleen al om de deur uit te komen… Niemand luistert!’ 

Het ouderschap kan zwaar en vermoeiend zijn… Dat weten wij als geen ander! En we zijn allemaal maar mensen. Frustratie en irritatie liggen algauw op de loer als je kind (of wie dan ook) weigert te luisteren of mee te werken.  

Gelukkig kunnen we er wat aan doen. Om je kind zover te krijgen dat hij wél gaat luisteren, moet je eerst weten waarom hij níet luistert. Dat gaan we daarom eerst onderzoeken. Daarna kijken we naar tips en oplossingen die je direct kunt inzetten.  

WAAROM luistert mijn kind niet naar me? 

Daar is jammer genoeg geen simpel antwoord op. Elk kind is weer anders, en dus zul je je goed moeten observeren. Misschien raakt je zoon geïrriteerd door dingen waar je dochter totaal geen problemen mee heeft. Als je eenmaal inziet waar je kind moeite mee heeft, daar een patroon in herkent, is het makkelijker om je rust te bewaren en begrip te tonen als hij niet luistert. Je verliest dan minder snel je geduld, zult minder snel ontploffen of jezelf ergens de schuld van geven.  

We helpen je alvast op weg met deze veelvoorkomende redenen waarom kinderen niet luisteren: 

▶️ Niet snappen wat je bedoelt. Kinderen leren door te doen. Je kunt je kind nog zo vaak iets vragen: als hij niet weet hoe, lukt het niet. In plaats van je kind te vragen van de tafel te komen, kan het effectiever zijn hem van de tafel af te helpen. Hij snapt dan wat je bedoelt als je de volgende keer zegt: ‘Tafels zijn om aan te eten. De vloer is om op te staan.’ 

▶️ Klein mensje, grote wereld. Bedenk eens wat je jonge kind de hele dag ziet: voeten, schenen, benen, tassen, de onderkant van de tafel… Zo klein is-ie. We vergeten weleens dat kinderen van alles nog niet kunnen, simpelweg omdat ze nog zo klein zijn. En dan ook nog continu overal afleiding… Misschien luistert je kind niet omdat je simpelweg zijn aandacht niet hebt.  

▶️ Stout of nieuwsgierig..? Onderzoeken, aanraken, proeven, kijken, voelen: het zijn allemaal manieren waarop kinderen hun grenzen verkennen. Een superbelangrijke fase in hun ontwikkeling! Ze leren daarmee over vertrouwen, grenzen, consistentie en hun plek in de familie. Probeer het gedrag door deze bril te bekijken, in plaats van het voor ‘stout’ aan te zien.  

▶️ Echt of fantasie..? De eerste paar jaar kunnen kinderen nog nauwelijks onderscheid maken tussen de realiteit en hun eigen fantasie. En dat is maar goed ook: ze gebruiken hun fantasie om te leren, ontdekken en ontwikkelen. Toch kan het frustrerend zijn als ze niet registreren wat je zegt. Door je te realiseren dat ze met hun hoofd ‘in de wolken’ zijn, kun je er makkelijker mee dealen.  

▶️ Moeilijke taak. Wat misschien makkelijk lijkt voor jou, kan buiten het ‘bereik’ van je kind liggen. Een driejarige heeft nog niet de coördinatie om zichzelf helemaal aan te kleden. Een peuter kan zijn schoenen simpelweg nog niet zo vlot aantrekken als wij dat kunnen. Vraag je iets van je kind, probeer dan in gedachten te houden dat hij voor allerlei vaardigheden een paar jaar oefening nodig heeft.  

Wat de reden ook is dat je kind niet luistert: al deze vormen van gedrag zijn normaal. Je kind is dus niet ‘stout’ als hij niet naar je luistert. Hij is zich aan het ontwikkelen, zijn grenzen aan het verkennen, en bezig een autonoom individu te worden. (Maar we snappen je frustratie nog steeds ????) 

Hoe gaat mijn kind WEL luisteren? 5 tips

Je hebt nu misschien een idee waarom je kind niet luistert. Maar hoe krijg je hem zover dat hij luistert en zelfs meewerkt? Daarvoor zetten we de volgende tips & tricks op een rijtje. En een paar reminders om je verder te helpen in the heat of the moment… 

▶️ Maak oogcontact. Je voelt je beter gezien en gehoord als je oogcontact hebt. Dat geldt voor volwassenen net zo goed als voor kinderen. Oefen dus met oogcontact maken als je in gesprek bent met je kind. Dan weet je zeker dat je elkaars aandacht hebt.  

▶️ Verplaats je naar zijn hoogte. Ga zitten of ga door je knieën en praat met respect tegen je kind. Zo begrijpt hij meteen dat je het tegen hem hebt. En hij leert ook nog eens hoe je netjes met anderen communiceert. 

▶️ Zorg voor regelmaat. Maak bijvoorbeeld een checklist voor de ochtend of voor bedtijd. Zo weet je kind wat er van hem verwacht wordt – en dat scheelt jou heel wat vragen, herhalen en ergernis.  

▶️ Show, don’t tell.  In plaats van zeggen wat je kind níet moet doen, kun je hem beter laten zien wat hij wél kan doen. Zo help je hem te begrijpen wat de bedoeling is, en hoeft hij daar niet naar te gissen. In plaats van: ‘Je mag de hond niet slaan!’ kun je bijvoorbeeld laten zien: ‘Zo kun je een hond zachtjes aaien.’  

▶️ Laat je kind schakelen. Verwacht niet dat je kind meteen opspringt als je hem vraagt iets te doen. Kinderen hebben even nodig om van de ene naar de andere versnelling te schakelen, hun focus te verleggen. Is je kind aan het gamen? Laat hem tien minuten van tevoren weten dat de spelcomputer zo uitgaat. 

Goed om te weten: kinderen gedragen zich zelden bewust ‘verkeerd’. Het is niet hun bedoeling om ons te negeren of tegen te werken – al lijkt het soms misschien wel zo. Ze zijn gewoon impulsief en druk met het verkennen van hun mogelijkheden. Dat ze niet naar je luisteren, is dus niks persoonlijks.  

Reminder: frustratie is menselijk  

Dat je als ouder zo gefrustreerd raakt dat je af en toe ontploft, is heel normaal. Gebeurt dat, wees dan duidelijk en eerlijk tegen je kind. Leg uit hoe je je voelt en verontschuldig je voor je gedrag. Morgen is er weer een nieuwe dag en kun je een frisse start maken. 

Haal even diep adem of tel tot tien. Onthoud dat je kind aan het leren is. Misschien luistert hij nu niet, hij is wél belangrijke vaardigheden aan het ontwikkelen waar hij de rest van zijn leven wat aan heeft. Misschien duurt dat nog even – en dat is precies waarom opvoeden soms een flinke uitdaging is. 

Kinderen kunnen je grenzen, geduld en emoties behoorlijk op de proef stellen. Ontdek al onze tips en voorbeeldreacties in de Howtotalk-app en How2Talk2Kids-boeken, en leer praktische communicatietools die de band tussen jou en je kinderen versterkt.